Bạn quên cả bạn bè cùng mệt nhọc, và buổi tối đó thấy thú vị làm sao. Nếu một người làm cho hai phần ba đời sống của mình tuỳ thuộc một phần ba còn lại, mà trong một phần ba này lại uể oải làm việc, thì làm sao hy vọng sống một cách đầy đủ được? Bây giờ tôi xem ông ta sử dụng 16 giờ đó như thế nào.
Đáng lẽ tôi chỉ cho bạn thì xin bạn chỉ lại cho tôi. Bạn xanh xao và mệt nhọc. Một nguy hiểm nữa, là bị buộc chặt vào chương trình như một tên nô-lệ bị buộc chặt vào cỗ xe.
Nhiệm vụ đó cũng đã khó khăn đấy chứ! Ít người làm tròn được. Bạn lựa một thời đại hoặc một đầu đề, hoặc một tác giả thôi. Cứ tiếp tục đi, cứ tiến tới.
nhưng tôi khuyên bạn, lúc đầu, có thể cứ hai đêm một lần, bỏ ra giờ rưỡi vào một công việc quan trọng là luyện trí. Bạn hỏi ý kiến lý trí như vậy (nó không đòi tiền công đâu) và kết quả là lần sau, nếu món bò tái lại chín quá nữa thì bạn cũng rất bình tĩnh vui vẻ coi anh bếp như bạn bè và nhã nhặn yêu cầu anh ta cẩn thận hơn một chút. Ai đã thấm nhuần các luật tiến hóa, hiểu rằng nhân luôn luôn sinh ra quả, tất sẽ coi biển là một nguyên tố mà hồi xưa là hơi nước, có lúc đã sôi lên và nhất định sẽ có lúc đông lại thành nước đá.
Họ khoe với bạn mỗi năm đọc được bao nhiêu cuốn. Còn trong trường hợp trung bình thì tôi khuyên bạn nên lập chương trình cho sáu ngày một tuần thôi. Không có một vị thần linh nào bảo: "Người này hoặc là điên, hoặc có óc nô lệ.
Còn nhiều cuốn nổi danh hơn nữa. Và cả khi ta thấy nhiệm vụ quá sức ta, ta phải chịu thua, mà ta vẫn nghĩ rằng nếu bắt sức ta làm thêm được cái gì nữa thì ta ít bất mãn hơn. Ai là người trong chúng ta không tự nhủ rằng: "khi nào có thêm chút thì giờ, sẽ làm việc này, việc nọ"?
Nếu không sẵn sàng chịu những thất vọng, nếu không mãn nguyện khi thấy gắng sức nhiều mà kết quả ít thì, thì thôi đi, đừng khởi sự nữa. Hỡi người đời, anh phải tự biết anh. Muốn sống đầy đủ, điều kiện thứ nhất là phải kiểm soát được trí óc.
Câu châm ngôn đó chưa đúng hẳn. Quên mục đích đi, chỉ nghĩ tới miên chung quanh bạn thôi, và sau một thời gian, có lẽ vào lúc mà không ngờ tới nhất, bạn bỗng nhiên tự thấy mình ở một trong một châu thành xinh xắn trên đỉnh một ngọn đồi. Vậy nhất định không được đọc báo trên xe! Thế là đã để dành được 45 phút rồi đấy nhé!
Nó đã là lòng bạn rung động và sẽ làm lòng bạn rung động. Mà thiếu năng lực ấy - nghĩa là thiếu năng lực ra lệnh cho óc làm việc rồi bắt nó tuân lệnh - thì sống không ra sống. Xin bạn làm ơn cho tôi biết quý danh cùng địa chỉ và dạy cho tôi cách bạn đã làm cách nào được vậy.
- Sao? Ông bảo tôi luyện trí óc ngoài đường đông nghẹt người ta ư? Rồi, khi nó thấy bạn đổ mồ hôi trán, thình lình nó lăn ra, chết mà không kịp trối: "Tôi không chịu được nữa rồi". Ta hăm hở chạy đón chuyến xe điện cuối cùng và khi đứng nghỉ ngơi để đợi xe, thì nó đi đi lại lại bên cạnh ta và hỏi ta: "Này anh, anh đã dùng tuổi xuân để làm gì? Và bây giờ anh đang làm gì?".