Một người học trò cũ của tôi, ông H. Chỉ vô ý một chút là chiếc tàu này sẽ nổ tung lên. Tính cả thẹn của tôi thành bệnh.
Nửa đêm ông thường tỉnh giấc, nhìn bóng trong gương rồi lấy bút, sợn tự vẽ mặt ông. Tại sao vậy? Thì đây: Một lần tôi hỏi giáo sư William Lyon Phelps ở Đại Học đường Yale về điều ấy. Rồi tôi tự nhủ: "Phải thôi ngay đi! Không được ưu tư nữa.
Nhưng ít khi hai người chịu nghe tôi. Chàng kể: "Giữa trận đấu, tôi đột nhiên cảm thấy hết thời gian. Trên sườn núi Long's Peak ở Colorado, có một cây khổng lồ bị tàn phá, còn trơ lại nội một khúc thân.
Trong đoạn cuối bài diễn văn đó, ông nói rằng, cách hay hơn hết và độc nhất để sửa soạn ngày mai là đem tất cả thông minh, hăng hái của ta tập trung vào công việc hôm nay. Sau khi đã xét được những kết quả tai hại nhất có thể xảy ra, và đành lòng nhận nó, nếu cần, tôi cảm thấy một điều cực kỳ quan trọng: là tức thì tinh thần tôi lại thảnh thơi, bình tĩnh như xưa vậy. Tôi sợ gì? Sợ nghe hung tin con trai nhỏ tôi chết! Cháu đau màng óc ông ạ.
000 mỹ kim huê hồng và nổi danh là tay bán dạo kiếm được nhiều tiền hạng nhất hồi ấy. Nên thích những ban nhạc hay và ngó cái bề mặt tức cười của đời. Lăn người từ chân tường này đến chân tương kia càng hay.
Nhưng các anh chị tôi thấy trả hớ quá, chế giễu tôi, khiến tôi xấu hổ quá, oà lên khóc". Trước khi lên giường ngủ, ông đã tính toán để biết rõ từng xu số tiền còn lại. Như vậy là theo thuyết định mạng rồi.
Nhưng điều đó chưa bằng điều này: vì chăm chú nghe và khuyến khích họ nói về họ, nên đã vô tình làm cho họ vui lòng. Tôi thấy rõ chân tướng của tôi mà giật mình: thì ra bấy nay tôi cứ muốn thay đổi cả mọi vật trong vũ trụ, trong khi chính đầu óc tôi muốn thay đổi. Tờ Times có đăng một bài nói về một sĩ quan bị trọng thương ở Guadalcannal.
Bảy mươi năm sau, Henry Morgenthau, giám đốc quốc khố trong nội các của Tổng thống Franklin D. Vậy hai mươi lăm năm nữa, chắc chắn anh sẽ thành một người có uy quyền trong nghề, còn một số bạn học của anh mà hồi trước anh phải dọn kem hầu, sẽ thất nghiệp để mà chua xót, nguyền rủa chính phủ và phàn nàn không gặp thời. Mà có lẽ tôi đã giải nghệ rồi, nếu một buổi sáng kia tôi không ngồi suy nghĩ, rán kiếm nguyên nhân nỗi thất vọng của tôi.
Bất kỳ một luật sư hay một chủ ngân hàng nào cũng có thể kể hàng chục gia đình, trong đó chồng ki cóp suốt đời, hy sinh mọi thứ, không dám ăn, mặc, để tiền lại cho vợ goá, con côi mà rồi gia tài tán tận. Như vậy nghĩa là lính thuỷ có thể nhảy kịp xuống biển và phần rủi bị chết không lớn mấy. Có lẽ khi ta nói, ta đã thấu triệt tính cách của những nỗi thắc mắc của ta hơn chăng? Đến nay chưa có ai có thể giải thích chu đáo hiện tượng tinh thần đó.
Nhờ kinh nghiệm ấy, tôi thấy rằng nếu bạn và tôi, muốn khỏi mang nợ và khỏi lo về tiền nong, chúng ta phải theo phương pháp của các hãng buôn: lập một quỹ chi tiêu và quyết chỉ chi tiêu theo số dự định. Tôi luyện nó, săn sóc nó, bồi dưỡng nó chứ không làm nó phí sức hoặc bỏ phí nó, như vậy nó sẽ là một cái máy hoàn toàn để tôi sai khiến. Tôi lo cả về những ý nghĩ của người khác về tôi nữa.