Như vậy ta có thể nhân thấy phương thức tư duy phương Tây đặt trọng tâm vào cách định nghĩa trước sự việc và đưa ra những phân tích, xét đoán và tranh luận để chứng minh. Với lối tư duy «sách vở», mọi người miêu tả, phân tích và đưa ra những lời giải thích cho những việc mà theo họ chắc chắn sẽ xảy ra trong tương lai. Chiếc mũ vàng là công cụ đầu tiên.
Hãy chép lại nó như một bài học đáng giá hơn là xem nó như một lỗi lầm. Chẳng hạn, thay vì làm cho ai đó ngại ngùng khi bạn hỏi thẳng rằng bạn muốn biết cảm xúc của người đó, bạn chỉ việc yêu cầu người đó đội chiếc mũ đỏ, hoặc khi bạn muốn yêu cầu ai hãy tạm gác những cân nhắc cẩn trọng, bạn bảo họ hãy thôi đội chiếc mũ đen. Sự giải thích chi tiết và những lời cổ vũ đôi khi lại không thu được kết quả.
Cảm xúc sẽ phá rối tư duy của chúng ta, hay nó chính là một phần của tư duy? Với chiếc mũ đỏ, mọi người sẽ dựa vào cảm giác, trực giác và cảm xúc để xem xét tình huống. Đó chỉ là những từ: thích / không thích, yêu / ghét, hài lòng / không hài lòng, hạnh phúc / không hạnh phúc.
Phương thức tư duy phương Tây được xây dựng 23 thế kỷ trước bởi ba nhà hiền triết Hy Lạp với nền tảng là sự tranh luận. Nhưng thật không may là lần tiếp theo vẫn là quân đỏ. Chẳng hạn, liên quan đến vấn để đang thảo luận, chúng ta có thể đặt những câu hỏi như:
Điều này nhiều khi được hiểu một cách đơn giản là sự chú ý có chủ đích vào một chủ đề và liệt kê tất cả những cách đã biết và để giải quyết chúng. Liệu chúng ta thực sự nghĩ gì về đề xuất giảm giờ làm thêm? Chúng ta hãy đảo ngược vấn đề.
Theo cách này khả năng tiềm tàng của chiếc mũ xanh vẫn có thể được sử dụng theo một cách riêng. Sự lạm dụng không thể làm giảm giá trị của chiếc mũ đen, cũng giống như việc bạn có thể gặp nguy hiểm nếu bạn điều khiển chiếc ô tô một cách không tập trung không có ý nghĩa là mọi chiếc ô tô đều rất nguy hiểm. Và khi mọi người xem chiếc mũ đỏ như một kênh chính thức để biểu lộ tình cảm và cảm xúc, chúng ta chỉ cần áp dụng ngay khi cần mà không cần phải giới thiệu nó.
Những cảm xúc này không chỉ về vấn đề chúng ta đang bàn bạc, mà có thể đề cập tới cách mà chúng ta đang tiến hành cuộc họp. Một khái niệm có liên quan chặt chẽ với chiếc mũ đen tư duy là khái niệm «phù hợp». Và chúng ta có thể thay đổi điều này.
Nó chính là lối tư duy thúc đẩy tình huống trở thành hiện thực với niềm hy vọng chắc chắn. Nhưng cũng có khi sự tuần tự lôgíc chỉ là lập luận theo sau để bao trùm những điều thực tế đã xảy ra. Và trong lối tư duy chiếc mũ vàng, sự khác biệt đó được gọi là sự suy đoán.
Thứ hai, đó là những suy đoán phức tạp dẫn tới những cảm xúc như là những linh cảm, tình cảm, cảm nhận, cảm giác về mùi vị, cảm giác về thẩm mỹ và các loại cảm giác không dễ nhận thấy khác. Khi Jens Arup, một chuyên viên về phương thức tư duy 6C, giới thiệu với họ phương thức tư duy, vấn đề được giải quyết chỉ trong 12 phút và khoản chỉ một trăm nghìn đô la mỗi ngày giảm xuống bằng 0! Chiếcu mũ đen hướng chúng ta chú trọng tới trọng tâm vấn đề cần xem xét.
Người chủ toạ, người dẫn dắt cuộc họp có thể nêu chương trình mũ xanh tư duy từ trước hoặc chương trình này có thể được thiết kế nhờ chiếc mũ xanh tư duy tại thời điểm hiện thời của cuộc họp. Đôi khi chúng ta có thể muốn vượt khỏi lối tư duy chiếc mũ theo chuỗi được cấu trúc thông thường, và trong những trường hợp như vậy chúng ta chỉ ra cấu trúc trước. Tuy nhiên, chính những tình cảm đó vẫn luôn được thể hiện dưới vỏ bọc là những lập luận lôgíc.