Cho nên tôi khuyên bạn có đọc tiểu thuyết thì không nên đọc trong giờ rưỡi đó. Trong cái xứ sở của thời-gian, giàu nghèo cũng như nhau, khôn dại cũng như nhau. Đọc sách một cách nghiêm túc thì không đọc tiểu thuyết, nên bạn nào quyết định tu thân và luyện trí mà lại bỏ ra cặm cụi một giờ rưỡi trong ba buổi tối mỗi tuần để đọc trọn những tiểu thuyết của Charles Dickens (Tiểu thuyết gia Anh thế kỷ 19) thì nên thay đổi chương trình đi.
Tới nhà, bạn không ăn ngay. Bạn chưa biết thưởng thức tường tận từng tiếng vì bạn chưa bao giờ luyện tai nghe như vậy. Và cả khi ta thấy nhiệm vụ quá sức ta, ta phải chịu thua, mà ta vẫn nghĩ rằng nếu bắt sức ta làm thêm được cái gì nữa thì ta ít bất mãn hơn.
Ra khỏi nơi mình ở cũng là khá rồi đấy. Chúng ta có và luôn luôn đã có tất cả số thì giờ trời cho. Nếu chương trình có vẻ bó buộc quá mà lại không muốn thay đổi thì có một cách là cố ý bình tĩnh bỏ phí bớt thì giờ đi trong lúc công việc này chuyển qua công việc khác.
tôi nói vậy và buồn mà nhận rằng phần đông người ta không đọc thơ. Sách Anh viết về vấn đề đó không có cuốn nào hơn được cuốn ấy, và không một người nào đã đọc mà còn có thể hiểu lầm rằng thơ là một thứ khổ hình thời Trung cổ, là một giống voi điên khùng, nguy hiểm, hoặc một họng súng tự khạc đạn để bắn chết những người đứng cách bốn chục thước. Nhưng có gì lạ đâu? Vẫn là luật nhân quả mà.
Nghệ thuật là cao quý, nhưng không phải là cao quý nhất. Hai mươi bốn giờ đó là của bạn đấy, không có của cải nào quý hơn. Cái lợi lớn nhất của những kiệt tác đó là nó minh bạch một cách lạ lùng.
Tôi muốn nói là chúng ta không suy nghĩ về những cái thực quan trọng, về vấn đề hạnh phúc của ta, về con đường chúng ta đương đi, về những cái mà đời cho ta, về vai trò của lý trí trong hành động của ta, về mối quan hệ giữa nguyên tắc và hành vi của ta. Hôm đó, bạn không bỏ ra 45 phút để sửa soạn đi ngủ. Mà khó thay đổi cái của quỷ đó lắm.
Nhưng việc không dễ đâu ban nhé. Bạn nên quên rằng nó là thơ hay, chỉ đọc vì truyện và những tư tưởng xã hội của nó thôi. Làm như vậy bạn sẽ có được một khoảng thời gian dài ít nhất là 3 giờ.
Một nguy hiểm nữa, là bị buộc chặt vào chương trình như một tên nô-lệ bị buộc chặt vào cỗ xe. Riêng tôi, tôi nghĩ không có gì hợp thời bằng những tư tưởng của Marc Aurele hay Epictete; sách của hai ông rực rỡ những lý lẽ thông thường, áp dụng được vào đời sống hàng ngày của hạng trung nhân như bạn và tôi. Cho nên riêng tôi, tôi yêu sự gắng sức lắm.
Trong một chương sau, tôi sẽ xét những cách thoả mãn khát vọng đó. Rồi ta tự bào chữa là không có thì giờ, rằng mỗi ngày chỉ có 24 giờ thôi. Có lẽ bạn tưởng rằng tấu nhạc là hợp nhiều nhạc cụ một cách hỗn độn để gây một mớ âm thanh êm đềm.
Nhưng việc không dễ đâu ban nhé. Lần sau, bạn có bất bình với anh bếp vì món bò tái chín quá thì bạn bảo lý trí của bạn cứ ngồi trong phòng làm việc của nó, để bạn lại hỏi ý kiến nó. Có sao đâu? Tôi biết rằng bạn thưởng thức được âm nhạc, vì vậy các dàn nhạc mới lựa toàn những bản hay, bỏ hết những bản dở.